Schriftelijke vragen en antwoorden Minister van Justitie 26 september 2025

Bron

---

1. Transnationale Repressie en Chinese Invloed

DO 2024202503713: Transnationale repressie door China Vraag: Kent de Belgische regering gevallen waarin China onrechtmatig gebruikmaakte van red notices van Interpol tegen inwoners of vluchtelingen in België, en welke beschermingsmaatregelen werden genomen? Wat is het Belgische standpunt in Interpol over transparantie/hervorming van procedures? Wordt het wettelijke of administratieve kader ter bescherming tegen politieke vervolging versterkt? Antwoord: De minister verwijst naar haar antwoord op een eerdere vraag (nr. 389 van 4 augustus 2025).

Wetsontwerp tot uitvoering van een versterkt terug naar werk-beleid in geval van arbeidsongeschiktheid

Bron

Dit wetsontwerp, officieel getiteld "WETSONTWERP tot uitvoering van een versterkt terug naar werk-beleid in geval van arbeidsongeschiktheid", werd door de regering ingediend op 20 november 2025. Het algemene doel van de wetgeving is het uitwerken van een allesomvattend plan voor de preventie en re-integratie van langdurig zieken, waarbij de verantwoordelijkheid ("responsabilisering") van de verschillende betrokken actoren wordt versterkt.

Hieronder volgt een gedetailleerde en overzichtelijke bespreking van de belangrijkste voorstellen, met een specifieke focus op wat dit concreet betekent voor de burger.

---

Overzicht van het Wetsontwerp

Het wetsontwerp omvat bepalingen uit de sociale zaken (Titel 2) en het arbeidsrecht (Titel 3). De maatregelen in Titel 2 treden grotendeels in werking op 1 januari 2026.

Titel 2: Sociale Zaken

De focus ligt hier op het versterken van de verantwoordelijkheid van gerechtigden (burgers), verzekeringsinstellingen en artsen, met als doel een hogere terugkeer naar werk.

1. Versterkte Responsabilisering van de Arbeidsongeschikte Gerechtigden (H1)

Een centrale wijziging is de vervanging van de notie "restcapaciteiten" door het meer positieve begrip "arbeidspotentieel" in de wetgeving betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen.

Wat dit concreet betekent voor de burger (de arbeidsongeschikt erkende gerechtigde):

• Definitie van Arbeidspotentieel: Dit is het vermogen van een arbeidsongeschikt erkende gerechtigde om passend werk te verrichten, waarbij rekening wordt gehouden met de huidige gezondheidstoestand én de mogelijkheden voor de toekomst.
• Terug Naar Werk-traject (TNW): Indien re-integratie kan worden overwogen op basis van het arbeidspotentieel, start de adviserend arts, de medewerker van het multidisciplinaire team of de TNW-coördinator binnen het ziekenfonds een "Terug Naar Werk-traject" op, in samenspraak met de gerechtigde.
• Sancties: De gerechtigde is verplicht om gevolg te geven aan de uitnodiging voor een fysiek contact van de adviserend arts of het multidisciplinaire team, of om de nodige gegevens te bezorgen voor de inschatting van hun arbeidspotentieel.
  • Wanneer de gerechtigde zonder geldige rechtvaardiging afwezig is op het eerste of een later contactmoment, wordt het dagbedrag van de uitkering met 10 procent verminderd.

2. Versterkte Responsabilisering van de Verzekeringsinstellingen (H2)

Het wetsontwerp beoogt de verzekeringsinstellingen (landsbonden) financieel te responsabiliseren om effectief in te zetten op re-integratieacties.

• Impact: Een percentage van het totale bedrag aan administratiekosten dat jaarlijks aan de vijf landsbonden wordt toegekend, zal afhangen van de mate waarin zij erin slagen langdurig zieken te re-integreren op de arbeidsmarkt.
• Stijgende Drempel: Dit percentage bedraagt 5% voor 2026, 7,5% voor 2027, 10% voor 2028 en 15% vanaf 2029.

3. Kennisverzameling over Arbeidsongeschiktheid (H3)

Er wordt een nieuwe GAOCIT-databank opgericht binnen het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV).

• Doel: Kennis verzamelen over het aantal, de duur, de diagnose/pathologie, en het voorschrijfgedrag van behandelend artsen bij het uitschrijven van arbeidsongeschiktheidscertificaten.
• Voor de arts: Behandelend artsen moeten voor het eerst een verplicht elektronisch circuit gebruiken voor de verzending van getuigschriften van arbeidsongeschiktheid (voor periodes langer dan 14 dagen of verlengingen).
  • Het RIZIV zal datamining uitvoeren op deze gegevens en rapporten opstellen voor de behandelende artsen om hen te informeren over hun voorschrijfgedrag en hen te ondersteunen met "zelfbeheertools en richtlijnen".

4. Responsabilisering van Werkgevers (H4 & H5)

Het beleid richt zich ook op het financieel responsabiliseren van werkgevers ten aanzien van langdurige ziekte.

• Solidariteitsbijdrage (H4): Een nieuwe trimestriële solidariteitsbijdrage wordt ingevoerd voor werkgevers inzake primaire arbeidsongeschiktheid. Deze treedt in werking op 1 januari 2026.
• Opheffing Oude Bijdrage (H5): De huidige trimestriële responsabiliseringsbijdrage inzake invaliditeit (voor werkgevers met een bovenmaatse instroom van werknemers in invaliditeit) wordt vervangen. De laatste berekening en inning gebeurt met de bijdragen voor het vierde kwartaal van 2025, en de betreffende artikelen worden opgeheven op 1 april 2026.

Titel 3: Werk (Arbeidsrechtelijke Maatregelen)

Deze titel bevat maatregelen die gericht zijn op het verminderen van langdurige afwezigheden.

1. Geneeskundig Getuigschrift

Wat dit concreet betekent voor de burger:

• De bepaling in de Wet op de Arbeidsovereenkomsten betreffende de frequentie waarmee een werkgever om een medisch getuigschrift mag vragen, wordt gewijzigd: het woord "driemaal" wordt vervangen door "tweemaal". Deze wijziging treedt in werking op 1 januari 2026.

2. Gewaarborgd Loon en Arbeidsongeschiktheid

Deze wijzigingen hebben invloed op de rechten van de werknemer bij werkhervatting en herval:

• Verlenging Hervaltermijn: Het gewaarborgd loon van de werkgever is in beginsel niet opnieuw verschuldigd wanneer een nieuwe arbeidsongeschiktheid zich voordoet binnen de eerste acht weken (in plaats van de huidige veertien dagen) na het einde van een periode waarvoor gewaarborgd loon werd betaald. Dit is van toepassing op arbeidsongeschiktheden die zich voordoen vanaf 1 januari 2026.
• Neutralisatie Gewaarborgd Loon bij Toegelaten Werk: De regeling waarbij het gewaarborgd loon wordt geneutraliseerd in geval van arbeidsongeschiktheid tijdens de uitvoering van aangepast of ander werk (met toestemming van de adviserend arts) wordt uitgebreid van "tijdens een periode van twintig weken" naar "tijdens de periode van uitvoering" van dat werk.
  • Door deze wijziging wordt de wettelijke regeling inzake de toekenning van de toeslag op de uitkering (na de periode van gewaarborgd loon) afgeschaft, aangezien deze toeslag geen bestaansreden meer heeft.

3. Strafbaarstelling Werkgevers bij Re-integratie (H2)

• Verplichting: Er wordt een sanctie van niveau 2 ingesteld voor werkgevers die twintig of meer werknemers tewerkstellen en die niet aan de preventieadviseur-arbeidsarts hebben gevraagd om een re-integratietraject op te starten voor een arbeidsongeschikte werknemer met arbeidspotentieel, en dit uiterlijk zes maanden na het begin van de arbeidsongeschiktheid. De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers. Deze maatregel treedt in werking op 1 januari 2026.

---

Hof van Justitie - uitputting van opvangcapaciteit en gevolgen

Bron - Hof van Justitie.

---

1. Wat zijn de feiten? (de achtergrond van de zaak)

de zaak betreft een prejudiciële verwijzing (een vraag aan het hof over de uitleg van het unierecht) ingediend door de high court (Ierland).

• partijen: de eisers zijn s.a. (een afghaans onderdaan) en r.j. (een onderdaan van india), die in respectievelijk februari en maart 2023 in ierland een verzoek om internationale bescherming indienden. de verweerders zijn de minister for children, equality, disability, integration and youth, ierland en de attorney general.
• aanleiding: s.a. en r.j. stelden een vordering tot schadevergoeding in omdat de ierse autoriteiten hen gedurende meerdere weken geen toegang verschaften tot huisvesting, voedsel, water en andere materiële opvangvoorzieningen ter dekking van hun basisbehoeften.
• leefomstandigheden: de ierse autoriteiten konden hen geen onderdak bieden omdat de opvangcentra volzet waren, ondanks de beschikbaarheid van individuele, tijdelijke huisvesting in ierland. s.a. en r.j. sliepen op straat of in precaire accommodatie, hadden niet altijd voldoende te eten, konden hun hygiëne niet handhaven en verkeerden in een noodsituatie. s.a. ontving wel dringende medische zorg.
• gedeeltelijke hulp: ze ontvingen aanvankelijk slechts een eenmalige voucher van 25 eur. na wijziging van de voorwaarden kregen ze later wel een wekelijkse uitkering van 38,80 eur (met terugwerkende kracht), maar kregen pas huisvesting in april en mei 2023.
• oorzaak volzetting: ierland stelde dat de huisvestingscapaciteit uitgeput was als gevolg van een plotselinge, ongeziene toestroom van bijna 100.000 derdelanders die om tijdelijke of internationale bescherming verzochten na de russische inval in oekraïne (februari 2022 tot mei 2023).

E.H.R.M. - CASE OF B.M. v. SPAIN

Bron

B.M. v. SPAIN

6 November 2025

Feiten De heer B. M., een Spaans staatsburger, werd op 14 mei 2021 naar de spoedeisende hulp gebracht na een verbaal incident op zijn werkplek. Dit escaleerde tot een ernstige hetero-agressieve episode. 

n de vroege ochtend van 15 mei 2021 werd hij, zonder zijn toestemming, opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis voor gedwongen opname. In het psychiatrisch verslag stond als primaire diagnose: "Psychotische symptomatologie nog vast te stellen" (a filiar). 

Tijdens de opname werd hij in bedwang gehouden en kreeg hij intramusculaire medicatie, en hij vroeg herhaaldelijk om met zijn advocaat te spreken. 

Op 18 mei 2021 hield de Rechtbank van Eerste Aanleg no. 30 in Madrid een zitting via Zoom om de gedwongen opname goed te keuren. 

De aanvrager werd tijdens deze zitting niet bijgestaan door een advocaat. Hoewel de rechtbank op 18 mei 2021 de opname goedkeurde, ontving de aanvrager pas een kopie van de rechterlijke beslissing toen hij op 28 mei 2021 uit het ziekenhuis werd ontslagen. 

De aanvrager had vóór de zitting al geprobeerd een advocaat te contacteren, en de rechtbank beschikte over het opnamedossier waarin zijn herhaalde verzoeken om een advocaat stonden vermeld. 

De rechtbank baseerde de goedkeuring op de diagnose "psychotische symptomatologie nog vast te stellen" en stelde dat opname nodig was vanwege de onmogelijkheid de patiënt ambulant te behandelen en in bedwang te houden, zonder dit verder te motiveren. Het beroep van de aanvrager tegen de beslissing werd afgewezen door de Audiencia Provincial, die oordeelde dat het beroep zinloos was geworden omdat hij was vrijgelaten.

Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 29 februari 2024 tot invoering van boek I van het Strafwetboek en de wet van 29 februari 2024 tot invoering van boek II van het Strafwetboek.

Bron

Dit is een overzicht, artikel per artikel en in eenvoudige taal, van het wetsontwerp dat diverse wijzigingen aanbrengt in de wetten van 29 februari 2024 tot invoering van Boek I en Boek II van het nieuwe Strafwetboek. Het doel is om technische fouten en inconsistenties te corrigeren, een VN-aanbeveling uit te voeren en een Europese milieurichtlijn gedeeltelijk om te zetten.

Wetsontwerp betreffende drugstesten in de transitiehuizen en de vervallenverklaring van Belgische nationaliteit.

Bron

Deze documenten vormen een wetsontwerp ingediend door de Minister van Justitie, Annelies Verlinden, gericht op twee hoofdonderwerpen: de introductie van drugstesten in transitiehuizen en de versterking van de mogelijkheid tot vervallenverklaring van de Belgische nationaliteit. Het voornaamste doel van de drugstesten is het waarborgen van de veiligheid en de goede werking van het open gemeenschapsregime, waarbij veroordeelden schriftelijk moeten instemmen met de mogelijkheid van een speeksel- of urinetest als voorwaarde voor plaatsing. Daarnaast bevat het ontwerp bepalingen om bij veroordelingen voor terrorisme de rechtbank ambtshalve te laten beslissen over de bijkomende straf van nationaliteitsverval voor binationale personen. De bronnen bevatten tevens de adviezen van de Raad van State en de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA), die opmerkingen maken over de juridische en privacy-gerelateerde aspecten van de voorgestelde maatregelen, zoals de noodzaak van een wettelijke basis voor het verwerken van gegevens en de implicaties van een weigering van een test.

Wetsontwerp tot uitvoering van een versterkt terug naar werk-beleid in geval van arbeidsongeschiktheid.

Bron

Het bronmateriaal bestaat uit een parlementair document dat een voorontwerp van wet en gerelateerde adviezen behandelt, ingediend door de regering op 20 november 2025. De belangrijkste focus ligt op een versterkt terug-naar-werk-beleid voor arbeidsongeschikten, waarbij maatregelen worden voorgesteld om de verantwoordelijkheid van gerechtigden, verzekeringsinstellingen, artsen en werkgevers te vergroten. Dit omvat wijzigingen in het arbeidsongeschiktheidsstelsel, zoals de invoering van een solidariteitsbijdrage voor werkgevers van jongere arbeidsongeschikte werknemers en de vervanging van "restcapaciteiten" door "arbeidspotentieel". Daarnaast zijn er secties over fiscale wijzigingen, waaronder de afbouw van bepaalde belastingvoordelen, aanpassingen aan de investeringsaftrek, en de afschaffing van de pensioenbonus voor werknemers en zelfstandigen. Bovendien is er aandacht voor datamining van voorschrijfgedrag van artsen en technische opmerkingen over de inwerkingtreding van de verschillende wetsbepalingen.

Wetsontwerp houdende harmonisatie van de geldende wetsbepalingen van Justitie met het Strafwetboek van 29 februari 2024.

Bron

voorontwerp van wet en een advies van de Raad van State over de harmonisatie van bestaande Justitiewetgeving met het nieuwe Strafwetboek dat op 8 april 2026 in werking treedt. Deze wetshervorming behelst technische aanpassingen in diverse wetten, waaronder het Militair Strafwetboek en wetten inzake discriminatie en extraditie, om wettelijke verwijzingen en straffen af te stemmen op de nieuwe straffenschaal en terminologie. Een belangrijke wijziging is de vervanging van de driedelige indeling van strafbare feiten door de geharmoniseerde term "misdrijf," waarbij de meeste straffen worden omgezet naar een strafniveau-indeling (bijv. niveau 1 tot 8). Daarnaast benadrukt de Raad van State de noodzaak om nationale omzetting van Europese verordeningen te schrappen, omdat deze direct van toepassing zijn en nationale wetgeving juridische verwarring kan veroorzaken. Het document behandelt ook specifieke aanpassingen aan boetebedragen en de opheffing van oude strafbepalingen die nu zijn geïntegreerd in het nieuwe wetboek, evenals de inwerkingtreding van de harmonisatiewet op dezelfde datum als het nieuwe Strafwetboek.

Wetsontwerp houdende diverse technische en dringende bepalingen.

Bron

een reeks wetswijzigingen en technische aanpassingen binnen het Belgische juridische kader, voornamelijk gericht op het Gerechtelijk Wetboek en het Wetboek van Strafvordering. Deze herzieningen omvatten het gelijkstellen van het verlof- en bezoldigingsregime van magistraten met dat van ambtenaren, en de dringende correctie van wetgeving naar aanleiding van een advies van de Europese Commissie over het Europees aanhoudingsbevel. Daarnaast worden er aanpassingen gedaan aan strafbepalingen met betrekking tot verkeersovertredingen en wordt de territoriale bevoegdheid in het kader van strafbemiddeling gewijzigd. Ook zijn er wijzigingen om de digitalisering van justitie te verbetergroepen en wordt de termijn voor tijdelijke personeelsformaties bij de hoven van beroep verlengd.

Uitspraak Hof van Justitie over het verzamelen en opslaan van biometrische en genetische gegevens

Bron

Dit arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ), gewezen door de Vijfde kamer op 20 november 2025 in zaak C‑57/23, betreft een prejudiciële verwijzing ingediend door de Nejvyšší správní soud (hoogste bestuursrechter, Tsjechië) over de uitlegging van Richtlijn (EU) 2016/680 (de richtlijn inzake gegevensverwerking door bevoegde autoriteiten voor strafrechtelijke doeleinden).

De centrale thematiek van het arrest is de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking en opslag van biometrische en genetische gegevens door de politie in het kader van strafrechtelijke procedures.

Hieronder volgt een uitvoerige bespreking van de feiten, de middelen (prejudiciële vragen) en de beslissing van het Hof.