1. Capaciteit Parket Halle-Vilvoorde en verschuiving criminaliteit naar de Rand (Kristien Van Vaerenbergh)
Samenvatting Vraag: De vraag betrof de sterke stijging van het aantal strafzaken bij het parket Halle-Vilvoorde (deels door bevolkingsgroei en deels door criminaliteitsverschuiving vanuit Brussel) en de lage magistratencapaciteit per inwoner. Er werd gevraagd naar de mate waarin het parket de instroom aankan, specifiek toegewezen middelen, plannen voor structurele versterking, de aanwerving van 300 personeelsleden voor fiscale fraude, en hoe de randgemeenten worden bijgestaan bij de aanpak van probleemwijken.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister bevestigde dat het aantal dossiers bij het parket Halle-Vilvoorde sinds 2018 met 33% is gestegen, en dossiers met minderjarigen zelfs met 60%. Het parket heeft 21 benoemde magistraten op een wettelijk kader van 24, waarbij drie vacatures eind 2025 zullen worden ingevuld. Justitie is vrijgesteld van een personeelsbesparing, en het openbaar ministerie ontving een enveloppe van 8 miljoen euro via het hefboomplan voor bijkomende aanwervingen. Fiscale criminaliteit wordt behandeld door substituten van het ressort Brussel. Voor de 300 extra personeelsleden voor fiscale en sociale fraude is de verdeling tussen de inspectiediensten, politie en Justitie nog afhankelijk van de budgettaire besprekingen. De ondersteuning van de Randgemeenten gebeurt onder meer via het ARIEC (sensibilisering en juridisch advies over bestuurlijke aanpak) en grootschalige, geïntegreerde politieacties van de CSD.
2. Budget van 1 miljard euro voor Justitie en Gevangenissen (Alain Yzermans, Paul Van Tigchelt, Marijke Dillen)
Samenvatting Vraag: De vragen hadden betrekking op de ambitieuze vraag naar een bijkomend budget van 1 miljard euro voor Justitie, waarvan de helft bestemd is voor infrastructuur en de andere helft voor efficiëntie. Er werd gevraagd naar een gedetailleerde toelichting, de concrete doelstellingen en hoe dit strookt met het standpunt van de Minister van Begroting.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister onderstreepte dat de noodkreten van het gevangenispersoneel haar vraag om extra middelen ondersteunen. De eerste Interdepartementale Provisie (IDP) van 55 miljoen euro was onvoldoende. In het kader van het begrotingsconclaaf is een concrete vraag ingediend om de IDP uit te breiden met ongeveer 120 miljoen euro per jaar voor Justitie en deze recurrent te maken. De bijkomende middelen dienen voor het langer openhouden/uitbreiden van bestaande en het openen van nieuwe infrastructuur, en de bouw van transitie- en detentiehuizen. Van het gevraagde miljard euro zou 500 miljoen euro naar de Regie der Gebouwen moeten gaan voor investeringen in gerechts- en gevangenisgebouwen. Daarnaast wil de Minister de structurele onderfinanciering aanpakken door de werkingsmiddelen te baseren op de reële populatie (vandaag meer dan 2.000 gedetineerden boven initiële capaciteit), in plaats van de initiële capaciteit.
3. Betrokkenheid van minderjarigen bij drugsmisdrijven en samenwerking met Nederland (Sophie De Wit, Marijke Dillen)
Samenvatting Vraag: De vragen betroffen de alarmerende toename van zeer jonge minderjarigen (soms 12-13 jaar) in drugsmisdrijven, zoals uithalers in de Antwerpse haven. Gevraagd werd hoe beter onderscheid gemaakt kan worden tussen slachtoffers en daders, en welke initiatieven werden genomen om de samenwerking met Nederland te verbeteren, gezien de grote betrokkenheid van Nederlandse jongeren.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: Het onderscheid tussen dader en slachtoffer is bij deze jongeren vaak niet zwart-wit; ze zijn zowel slachtoffer van rekrutering als dader van feiten. De focus moet verschuiven van jeugddelinquent naar slachtoffer van criminele rekrutering, met aandacht voor herstel, bescherming en re-integratie, zonder uitsluiting van strafsancties. Preventie is cruciaal; het programma Line Up Live Up (UNODC) wordt als proefproject in Antwerpen uitgerold. De samenwerking met Nederland is intensief en gericht op de consistente toepassing van havenbeveiliging en containerveiligheid, met het uitwisselen van strategische informatie via het Port Security Steering Committee. Concrete afspraken zijn gemaakt om jongeren die in het buitenland worden betrapt, zo snel mogelijk over te brengen naar hun woonland.
4. Toename alternatieve straffen en aanhoudende overbevolking gevangenissen (Sophie De Wit, Marijke Dillen, Alain Yzermans)
Samenvatting Vraag: De Kamerleden stelden vast dat ondanks een sterke toename van alternatieve straffen (zoals werkstraffen en elektronisch toezicht - ET), de gevangenisoverbevolking blijft stijgen. De analyse van "net widening" (alternatieven voor personen die anders geen gevangenisstraf zouden krijgen) werd aangekaart, evenals de capaciteitsproblemen bij justitiehuizen en de wenselijkheid om de afschaffing van korte gevangenisstraffen te herbekijken.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: Op 6 november bevonden zich 13.416 gedetineerden in de gevangenissen, en meer dan 2.200 personen droegen een enkelband. Alternatieve straffen waren bedoeld om het sanctiepalet te verbreden en vrijheidsberoving als ultimum remedium te beschouwen, zoals ingeschreven in het nieuwe Strafwetboek. De Minister bevestigde dat de invoering van alternatieve straffen niet heeft geleid tot een daling van de gevangenispopulatie. Dit komt deels door de verruwing van de maatschappij en de toename van geweldmisdrijven en de drugsproblematiek. De prioriteit blijft het verwijderen uit het justitieel traject van diegenen die er niet thuishoren, zoals geïnterneerden en vreemdelingen zonder verblijfsrecht.
5. Verijdelde jihadistische droneaanslag en terreurdreiging (Sam Van Rooy, Alexander Van Hoecke, Jeroen Bergers, Sophie De Wit)
Samenvatting Vraag: De interpellaties betroffen de verijdelde aanslag met een drone tegen Bart De Wever en andere politici, de stand van zaken van het onderzoek, de nationaliteit en de status van de verdachten. Er werd gevraagd naar de aanzienlijke stijging van het aantal terreuronderzoeken (82 in 2025), de aanpak van radicalisering bij minderjarigen en in gevangenissen, de strijd tegen het gebruik van nieuwe technologieën (3D-printing, drones), en de wens om cijfers over de herkomst van daders in criminaliteitsstatistieken op te nemen.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: Vanwege het belang van het gerechtelijk onderzoek (dat loopt wegens o.a. poging tot terroristische moord) kon de Minister geen verdere details geven over de inhoud of doelwitten. De verdachten hebben de Belgische nationaliteit. Het overgrote deel van de 82 geopende terreurdossiers in 2025 is gelinkt aan jihadistisch of religieus geïnspireerd terrorisme. De stijging in dossiers hangt samen met een toename van besproken potentiële dreigingsdossiers in de JIC/JDC-platformen. Minderjarigen vertegenwoordigen 6% van de personen die in de T.E.R. database worden gevolgd. Online socialisatie en kwetsbaarheden bij jongeren zijn belangrijke radicalisatiefactoren. De coördinatie van veiligheidsprotocollen voor bedreigde politici valt onder het Nationaal Crisiscentrum (Minister van Binnenlandse Zaken). De communicatie tussen het parket, OCAD, Staatsveiligheid en politie functioneerde goed in de recente casus.
6. Door Oost-Vlaamse parket ingevoerde regels inzake inbeslagname van voertuigen (Alain Yzermans)
Samenvatting Vraag: Alain Yzermans vroeg naar de nieuwe procedure van het parket Oost-Vlaanderen waarbij takelkosten voor inbeslaggenomen voertuigen (bv. onverzekerde) naar de lokale politie worden doorgeschoven, die nu wielklemmen moet aanbrengen. Dit leidt tot extra werkdruk, kosten en mogelijk tot een stijging van het gevoel van onveiligheid doordat voertuigen ter plaatse blijven staan.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: Het principe van kostenbesparend werken is niet nieuw en is sinds 2016 verankerd. De nieuwe rondzendbrief, die ook in Luxemburg wordt toegepast, heeft tot doel efficiëntiewinsten te creëren en voertuigen sneller een eindbestemming te geven. De politie moet nu zelfstandig de status van het voertuig opvolgen. Wielklemmen worden slechts voor een korte periode (maximaal dertig dagen) gebruikt.
7. FIRM-verslag 2025 over de staat van de rechtsstaat (Alain Yzermans, Aurore Tourneur, Sarah Schlitz)
Samenvatting Vraag: De vragen hadden betrekking op het rapport van het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM), dat spreekt over een "insidieuze erosie van de rechtsstaat". De kritiek richtte zich op de chronische onderfinanciering van Justitie (0,22% van het BBP), de gerechtelijke achterstand, en vooral de niet-uitvoering van rechterlijke beslissingen door de overheid (bv. asielopvang). Gevraagd werd naar de Minister's analyse, de prioritaire aanpak van deze uitdagingen, en maatregelen om de uitvoering van vonnissen tegen de Staat te garanderen.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister gaf aan dat de aanbevelingen van het onafhankelijke FIRM zorgvuldig zullen worden onderzocht. Projecten om de gerechtelijke achterstand weg te werken (digitalisering, rekrutering, alternatieve geschillenregeling) zijn lopende. De Minister acht sancties voor de administratie niet gepast. De moeilijkheid ligt in de toewijzing en implementatie van middelen die nodig zijn voor het respecteren van de uitspraken binnen een redelijke termijn.
8. Gewelddadig incident in de drugsvrije afdeling van de gevangenis van Hasselt (Alain Yzermans)
Samenvatting Vraag: De vraag ging over het zoveelste gewelddadige incident in de drugsvrije afdeling van de gevangenis van Hasselt, veroorzaakt door overbevolking en drugs. De Minister moest toelichten hoe ze de acute onderbezetting van 41 personeelsleden wil aanpakken en wat de stand van zaken is met het zogenaamde "zwakstroomdossier" voor meer veiligheid.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: Nieuwe psychoactieve substanties (NPS) zijn niet altijd detecteerbaar; daarom wordt de opleidingsmodule drugs voor personeel geactualiseerd. Er worden repressieve maatregelen genomen zoals controles met speurhonden en detectiesystemen. Voor het personeelstekort loopt een rekruteringsprocedure (indiensttredingen tot begin 2026) en is een mutatiebeweging gepland. Wat het zwakstroomdossier betreft: het dossier doorloopt administratieve wegen. Twaalf camera's voor de meest kritische plaatsen zijn reeds geleverd, geïnstalleerd en actief.
9. Nood aan meer jeugdrechters (Marijke Dillen, Kristien Van Vaerenbergh)
Samenvatting Vraag: De vragen betroffen de stijgende en complexer wordende jeugdcriminaliteit, wat leidt tot een aanzienlijk hogere werkdruk bij jeugdrechtbanken. Het aantal jongeren per jeugdrechter overschrijdt vaak de aanbevolen norm van 400. Gevraagd werd naar structurele aanpak, de resultaten van werklastmeting en onmiddellijke actie om meer jeugdrechters aan te trekken.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister is zich bewust van de uitdagingen; jeugdrechters zijn soms genoodzaakt jongeren vrij te laten wegens een tekort aan plaatsen in gemeenschapsinstellingen. Een wetsontwerp dat voorziet in zwaardere straffen voor de leiders van criminele netwerken die minderjarigen uitbuiten, wordt gefinaliseerd. De resultaten van een eerste tijdsbestedingsonderzoek (Februari 2024) worden gebruikt om een Koninklijk Besluit voor te bereiden dat voorziet in de verschuiving van 17 magistratenplaatsen. Via het hefboomplan werd 21 miljoen euro toegewezen aan de rechterlijke orde, waarvan 12 miljoen euro voor hoven en rechtbanken, om personeel aan te werven.
10. Ontsnappingen van geïnterneerden uit het FPC Gent (Sophie De Wit, Marijke Dillen, Alain Yzermans, Stefaan Van Hecke)
Samenvatting Vraag: De vragen betroffen twee recente ontsnappingen van gevaarlijke geïnterneerden uit het FPC Gent in twee weken tijd. Men vroeg naar de omstandigheden (begeleiding door één medewerker, ontsnapping via verlichtingspaal), de risicobeoordeling, de veiligheidsprocedures, de niet-verrichte waarschuwing aan het slachtoffer in het eerste geval, en de status van het Beveiligd Klinisch Observatiecentrum (BKOC) in Haren.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister benadrukte dat de aard van de twee incidenten verschilde (ontvluchting na een uitgaansvergunning versus ontsnapping uit de instelling). Voor details over de risicotaxatie en de begeleiding bij uitgaansvergunningen verwees de Minister naar de Minister van Volksgezondheid, onder wiens bevoegdheid de FPC's vallen. Elke ontvluchting wordt grondig geanalyseerd en leidt tot verbetermaatregelen. De samenwerking tussen FPC, FOD Justitie en politie (incl. activering Most Wanted-lijst) verliep professioneel. Het BKOC in Haren is operationeel en verwerkt 15 dossiers, maar de volledige operationalisering loopt vertraging op door het gebrek aan bijkomend personeel (wachtend op de 2026-begroting).
11. Woonstbetredingen in Luik (Sarah Schlitz)
Samenvatting Vraag: De vraag betrof een specifieke interventie in Luik waarbij een man in het kader van een uitzettingsprocedure werd gearresteerd en waarbij agenten zijn woning binnengingen en zijn paspoort in beslag namen, terwijl hij een procedure tot wettelijke samenwoning was opgestart. De Kamerlid vroeg naar de waarborgen voor het recht op gezinsleven en instructies aan de politie om verwarring tussen administratieve en gerechtelijke bevoegdheden te voorkomen.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister benadrukte het belang van het respecteren van fundamentele rechten. Sinds november 2023 kan geen woonstbetreding meer worden uitgevoerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de bewoner (naar aanleiding van het Sabani-arrest van het EHRM). Een wetsontwerp, goedgekeurd door de Ministerraad, voorziet in de mogelijkheid van een woonstbetreding met machtiging van de onderzoeksrechter voor vreemdelingen die niet meewerken aan een uitwijzing en een risico vormen.
12. Financiële ondersteuning voor slachtoffers van seksueel misbruik binnen de kerk (Sophie De Wit)
Samenvatting Vraag: De vraag ging over de bijkomende financiële ondersteuning van 3.000 euro die de kerk voorziet voor slachtoffers van seksueel misbruik. Er werd gevraagd naar de wenselijkheid dat deze hulp kerkelijk gefinancierd blijft en naar de timing en concretisering van de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie (zoals een wettelijk herstelfonds, een interfederaal commissaris en een expertisecentrum).
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister neemt de aanbevelingen zeer ernstig. Er wordt onderzocht hoe specifieke kamers voor seksueel misbruik kunnen worden opgericht binnen de Commissie voor Financiële Hulp aan Slachtoffers van Opzettelijke Gewelddaden. Het is de bedoeling dat het slachtofferfonds mee gefinancierd wordt door de kerk, werkend via het principe van subrogatie (recuperatie bij de dader). Er zal contact worden opgenomen met de kerk voor afspraken over de financiering. De wet van 1985 moet worden aangepast, aangezien de Commissie nu niet bevoegd is voor verjaarde feiten. De Minister benadrukte de noodzaak tot samenwerking met de Gemeenschappen (welzijnsaspecten).
13. Betoging van de magistraten op 14 november (Kristien Van Vaerenbergh, Julien Ribaudo)
Samenvatting Vraag: De vragen betroffen het ultimatum van de magistraten om tegen 13 november concrete en substantiële maatregelen te zien. Gevraagd werd hoe de Minister de dialoog wil verdiepen, de betrokkenheid van gerechtspersoneel wil verankeren en welke concrete signalen kunnen worden gegeven dat Justitie een prioriteit is, zelfs binnen de budgettaire beperkingen.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister ontving de oproep met begrip en ernst. De dialoog heeft al geleid tot het hefboomplan (eerste stap naar betere arbeidsomstandigheden). De Minister wil de overlegstructuren (taskforces) zien als een kader voor een duurzame en permanente dialoog. Als concrete signalen werd gewezen op de reeds vrijgemaakte 21 miljoen euro voor personeelsversterking en de uitrol van nieuwe scanstraten in tien gerechtsgebouwen. De Minister benadrukte dat Justitie al jarenlang structureel ondergefinancierd is, en dat er nog geen duidelijkheid is over de resultaten van haar bijkomende budgetvragen.
14. Ontmanteling van een groot drugslabo in Torhout (Sophie De Wit)
Samenvatting Vraag: De vraag betrof de ontmanteling van een drugslabo in Torhout met vier Nederlandse verdachten. Er werd gevraagd naar de gerechtelijke stappen, de samenwerking met Nederland, de coördinatie van het onderzoek, en of de strafrechtelijke aanpak verstrengd moet worden (bv. hogere minimumstraffen).
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De vier verdachten zijn voorgeleid en aangehouden. Het dossier staat in contact met de Nederlandse autoriteiten; de uitwisseling van operationele informatie is zeer intensief via diverse kanalen (Europol, grensregio’s). De richtlijn inzake de aanpak van drugslabo’s wordt geëvalueerd, met de intentie om te evolueren naar het Limburgs model (betere taakverdeling). De Drugscommissaris werkt aan een draaiboek voor afstemming tussen gerechtelijke en bestuurlijke overheden. De Minister stelde dat het cruciaal is om barrières op te werpen en de logistieke keten te verstoren, onder meer door het afpakken van criminele winsten en het bemoeilijken van toegang tot benodigdheden.
15. Overbrenging van geïnterneerden naar gespecialiseerde zorg (Sophie De Wit)
Samenvatting Vraag: De vraag betrof de meer dan duizend geïnterneerden die nog in gevangenissen verblijven en de concrete uitvoering van het Interneringsactieplan, waaronder de 90 extra plaatsen in zorghuizen, de modulaire units in de FPC's en het Secure Clinical Observatiecentrum in Haren. Er werd gevraagd naar de selectiecriteria voor overplaatsing en de impact op de veiligheidsdruk.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De uitvoering verloopt constructief binnen de taskforce Internering met Volksgezondheid. Volksgezondheid heeft een oproep gelanceerd voor de 90 bijkomende plaatsen in zorghuizen. Een technische haalbaarheidsstudie loopt voor maximaal 120 plaatsen in modulaire units in FPC's. De volledige operationalisering van het Beveiligd Klinisch Observatiecentrum in Haren is vertraagd door het wachten op bijkomend personeel (dat gevraagd is in de begroting 2026). Overplaatsing naar gespecialiseerde zorg zal de veiligheidsdruk in de gevangenissen aanzienlijk doen dalen, aangezien ongeveer een derde van de zware geweldsincidenten door geïnterneerden wordt veroorzaakt.
16. Arrest van het Hof van Cassatie over de terrorist Trabelsi (Alexander Van Hoecke, Francesca Van Belleghem)
Samenvatting Vraag: De vragen hadden betrekking op de vrijlating van de veroordeelde terrorist Nizar Trabelsi uit het gesloten centrum in Merksplas, na een arrest van het Hof van Cassatie. Gevraagd werd naar de huidige dreigingsinschatting door de veiligheidsdiensten, de monitoring van Trabelsi, de voorbereide scenario's om zijn onvoorwaardelijke vrijlating te verhinderen, en contacten met Tunesië over repatriëring.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: Concrete dossiers worden niet in het Parlement besproken. Indien de persoon een bedreiging vormt, worden de structuren van de Strategie T.E.R. (JIC-JDC en LIVC-R) geactiveerd voor repressieve en preventieve opvolging. Er is geen nieuw uitleveringsverzoek ingediend door Tunesië; voor contacten over repatriëring moet verwezen worden naar de Minister van Asiel en Migratie. Eén bedrag aan dwangsommen van 300.000 euro werd reeds uitbetaald aan zijn advocaat.
17. Dreigende explosie van het aantal werkloosheidsgeschillen bij de arbeidsauditoraten (François De Smet)
Samenvatting Vraag: François De Smet kaartte de bezorgdheid aan van de Raad van arbeidsauditeurs over een dreigende explosie van werkloosheidsgeschillen (mogelijk een verveertienvoudiging van het aantal dossiers) als gevolg van de hervorming van de werkloosheidsuitsluiting. Gevraagd werd naar structurele maatregelen om deze verwachte toevloed aan te pakken.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister is op de hoogte van de bezorgdheid. Binnen het hefboomplan wordt het openbaar ministerie versterkt met 8 miljoen euro. De Minister heeft ook een bijkomend budget aangevraagd in de begrotingsgesprekken voor de aanpak van sociale fraude (wat de arbeidsauditoraten aangaat). Een vergadering met de bevoegde Minister van Werk (Clarinval) is gepland.
18. Achterstand en kaderuitbreiding Limburgse en Antwerpse rechtbanken (Alain Yzermans, Marijke Dillen)
Samenvatting Vraag: De Kamerleden beklaagden de manifeste onderbedeling van magistraten in Limburg in vergelijking met het nationale gemiddelde, en de toename van zware georganiseerde criminaliteit (drugs, Sky ECC, criminele diaspora) in zowel Limburg als Antwerpen. Ze eisten een uitbreiding van de kaders (Antwerpen vroeg o.a. 16 extra rechters) en de versnelde installatie van scanstraten.
Samenvatting Antwoord Minister Verlinden: De Minister noemde interne veiligheid een prioriteit. Het hefboomplan voorziet in de versterking met €21 miljoen aan personeelskredieten. De Minister zal een wettelijk initiatief nemen om de kaders in de getroffen arrondissementen uit te breiden: de rechtbank van eerste aanleg Limburg wordt uitgebreid met twee eenheden, de rechtbank van eerste aanleg Antwerpen met vijf eenheden, en het hof van beroep Antwerpen met één eenheid. De Minister heeft een meervraag geformuleerd in de begrotingsgesprekken voor verdere versterking. Wat de veiligheid betreft: er is al budget vrijgemaakt voor de aankoop van tien extra scanstraten (eenmalige investering van 450.000 euro) die progressief zullen worden uitgerold, onder meer in Hasselt in fase twee.
De Commissie Justitie van de Kamer van Volksvertegenwoordigers besprak een breed scala aan acute uitdagingen, van georganiseerde drugscriminaliteit en terreurdreiging tot de structurele onderfinanciering van het rechtssysteem. Wilt u zich concentreren op de geplande personeelsversterkingen en infrastructuurinvesteringen (€1 miljard plan) of op de complexe aanpak van de jeugdcriminaliteit en de radicaliseringstendensen?