Integraal verslag
Commissie Justitie – 17 september 2025
Vraag over corruptie en drugs in de gevangenis van Haren:
Parlementsleden uitten hun bezorgdheid over een
grootschalige gerechtelijke operatie in de nieuwe gevangenis van Haren, waarbij
personeel en gedetineerden werden opgepakt in een corruptieonderzoek. Ze
vroegen naar de bredere problematiek van druk vanuit het criminele milieu op
personeel, de screening en opleiding van cipiers, de nood aan meldpunten en de
algemene veiligheid en personeelsbezetting.
Minister Verlinden antwoordde dat ze streeft naar
nultolerantie en een reeks maatregelen opsomde, waaronder de uitrol van
detectiesystemen (DrugDetect), dronedetectie, versterkte camerabewaking, en een
wetsontwerp voor verplichte drugstesten. Ze benadrukte dat er al speciale
regimes bestaan voor zware criminelen, dat er gewerkt wordt aan een anoniem
meldpunt en dat personeel sinds september 2024 bij aanwerving wordt gescreend
door de federale politie.
Vraag over het dossier Aalter:
Een parlementslid vroeg herhaaldelijk om een gedetailleerde
tijdlijn en documenten over de communicatie tussen de FOD Binnenlandse Zaken,
de gemeente Aalter en het kabinet van de minister betreffende structurele
problemen. Een ander lid koppelde dit aan de noodzaak om de
antidiscriminatiewetten te hervormen.
Minister Verlinden antwoordde dat alle beschikbare
informatie reeds aan de Kamer is bezorgd en dat ze de vragen eerder al
uitgebreid heeft beantwoord. Voor de hervorming van de antidiscriminatiewetten
verwees ze naar haar collega, de heer Beenders, die hiervoor verantwoordelijk
is.
Vraag over de brand en de slechte staat van de
gevangenissen in Lantin en Hoei:
Er werden vragen gesteld over de oorzaak en de kosten van
een zware brand in Lantin, en over de algemene slechte staat van de
gevangenissen van Lantin en Hoei, inclusief een vernietigend brandrapport voor
Hoei.
Minister Verlinden antwoordde dat het onderzoek naar
de brandoorzaak nog loopt en dat de herstellingen (1 miljoen euro) via de Regie
der Gebouwen worden gefinancierd. Op lange termijn zal de toren van Lantin
worden afgebroken (Masterplan 3), en voor Hoei wordt een oplossing bestudeerd
in het kader van Masterplan 4.
Vraag over de overbevolking en het personeelstekort
in de gevangenis van Gent:
Er werd gewezen op de onhoudbare situatie in de Gentse
gevangenis door extreme overbevolking en personeelstekort, wat leidt tot een
hoge werkdruk, veiligheidsrisico's, stakingen en de noodzaak voor cipiers om
taken van de politie over te nemen.
Minister Verlinden antwoordde dat ze de druk erkent,
maar dat het weigeren van een celgenoot altijd al een tuchtinbreuk was om de
orde te handhaven. De ziekenhuisbewaking blijft voorlopig een taak van het
gevangeniswezen door capaciteitstekort bij de politie. Om het personeelstekort
aan te pakken, wordt een 'fastlane'-aanwervingsprocedure toegepast.
Vraag over de bedreiging van een cipier in
Mechelen:
Een vraag werd gesteld over een recent incident waarbij een
cipier buiten de gevangenismuren werd bedreigd, met de opmerking dat dit geen
alleenstaand geval is en er concrete beschermingsmaatregelen nodig zijn.
Minister Verlinden antwoordde dat elk geval van
bedreiging wordt onderworpen aan een gerechtelijk onderzoek en een
dreigingsanalyse. Over het specifieke dossier kon ze uit
veiligheidsoverwegingen niet uitweiden, maar ze verzekerde dat de zaak grondig
wordt onderzocht en dat gedetineerden die hiertoe opdracht geven onder een
bijzonder veiligheidsregime kunnen worden geplaatst.
Vraag over de expertengroep overbevolking en het
budget van 1 miljard euro:
Er werden kritische vragen gesteld over de door de minister
aangekondigde expertengroep die de overbevolking moet aanpakken, met name over
de lange termijn tot 2028 en de noodzaak van kortetermijnoplossingen zoals
repatriëring. Er werd ook gevraagd naar de 1 miljard euro die nodig zou zijn
voor extra plaatsen.
Minister Verlinden antwoordde dat een structurele
aanpak tijd vraagt, maar dat er tussentijdse rapporten zullen komen en
kortetermijnmaatregelen tegelijk worden uitgevoerd. Ze bevestigde dat er wordt
ingezet op repatriëring, maar dat de praktische uitvoering een uitdaging
blijft, en dat de betrokken dienst wordt versterkt.
Vraag over de ontsnapping van een Oekraïense
moordenaar:
Er werd opheldering gevraagd over de ontsnapping van een tot
27 jaar veroordeelde moordenaar uit de open gevangenis van Ruiselede.
Minister Verlinden antwoordde dat de man een correct
detentieverleden had, maar dat na de recente weigering van zijn asielaanvraag
het vluchtrisico verhoogde. Er was beslist hem terug te plaatsen naar een
gesloten instelling, maar hij ontsnapte voordat dit kon gebeuren. Het incident
wordt grondig onderzocht.
Interpellatie over de noodkreet van de Brusselse
procureur:
De minister werd geïnterpelleerd over de
"noodkreet" van de Brusselse procureur, die stelt dat justitie en
politie machteloos staan tegenover het drugsgeweld in Brussel en geen gehoor
vindt bij de politiek voor extra middelen.
Minister Verlinden antwoordde dat ze de noden van de
procureur kent en opvolgt. Ze zal bij de budgetbesprekingen een voorstel doen
om de parketten te versterken. Een actieplan voor leiders van criminele
organisaties is in ontwikkeling en ze kondigde ook een versterking aan voor de
afdeling Ballistiek van het NICC.
Vraag over het uitzitten van straffen door
vreemdelingen in hun land van herkomst:
Er werd een vraag gesteld over het lage aantal (vermeend 12
in 2025) gedetineerden die hun straf uitzitten in het land van herkomst en
welke maatregelen worden genomen om dit aantal te verhogen.
Minister Verlinden antwoordde dat het cijfer moet
worden genuanceerd: het zijn er 45 in 2025. De daling ten opzichte van vorig
jaar is deels te wijten aan fors afgenomen medewerking van Nederland. De
regering zet in op missies naar prioritaire landen en de bevoegde dienst wordt
versterkt.
Vraag over de sluiting van de gevangenis van
Hoogstraten:
Er werd om duidelijkheid gevraagd over de aangekondigde
sluiting van de gevangenis in Hoogstraten, wat voor onrust bij het personeel
zorgt.
Minister Verlinden antwoordde dat de gevangenis gedeeltelijk
openblijft. Het deel 'Waterkasteel' sluit omdat de renovatiekosten te hoog
zijn. Personeel zal een functie krijgen in andere Kempense gevangenissen, en de
aanwervingen voor Hoogstraten lopen ondertussen door.
Vraag over de problemen in de gevangenis van
Wortel:
De onhoudbare situatie in Wortel, met geweld, kapotte
camera's, defecte veiligheidscellen en een personeel dat zich in de steek
gelaten voelt, werd aangekaart.
Minister Verlinden antwoordde dat ze de gevangenis
heeft bezocht en de problemen erkent. Er wordt gewerkt aan het leef- en
werkklimaat, er is een tijdelijk camerasysteem geïnstalleerd in afwachting van
een definitieve oplossing, en de herstelling van de veiligheidscellen is
lopende of aangevraagd.
Vraag over de tandzorg in de gevangenis van
Hasselt:
Een parlementslid wees op het gebrek aan tandzorg in de
gevangenis van Hasselt, waar een gedetineerde naar verluidt zelf een tand trok
met een lepel.
Minister Verlinden antwoordde dat er initiatieven
lopen om meer tandartsen aan te trekken, maar dat het probleem vooral het
algemene tekort aan tandartsen in de maatschappij is, wat zich ook in de
gevangenissen weerspiegelt.
Vraag over de detentieomstandigheden van leiders
van criminele organisaties:
Naar aanleiding van de uitspraken van de Brusselse procureur
werd gevraagd naar de stand van zaken in de strijd tegen gsm-gebruik en de
plaatsing van topcriminelen in hoogbeveiligde afdelingen.
Minister Verlinden antwoordde dat de strijd tegen
gsm-gebruik wordt versterkt met extra budgetten en dat de plaatsing van deze
gedetineerden wordt besproken in een werkgroep, wat deel uitmaakt van een nog
vertrouwelijk actieplan.
Vraag over de staking in de gevangenis van Haren:
Er werd een vraag gesteld over een recente staking in Haren,
die een "noodkreet" was vanwege het grote personeelstekort en de
vraag van het personeel om meer beschermingsmiddelen.
Minister Verlinden antwoordde dat er
selectieprocedures lopen om vacatures in te vullen. Het idee om agenten uit te
rusten met wapens wordt niet goedgekeurd; de voorkeur gaat naar 'dynamische
veiligheid' gebaseerd op dialoog.
Vraag over de omzetting van een EU-richtlijn:
Er werd gevraagd naar de stand van zaken van een
EU-richtlijn over het criminaliseren van schendingen van EU-sancties, waarvoor
België een inbreukprocedure heeft gekregen.
Minister Verlinden antwoordde dat dit de bevoegdheid
is van haar collega van Financiën, maar dat een voorontwerp van wet praktisch
klaar is.
Vraag over de poging tot afrekening met een
Congolese dissident in Tienen:
Naar aanleiding van een aanval werd gevraagd of de
Veiligheid van de Staat op de hoogte was van de dreiging en waarom het lokale
bestuur niet werd gewaarschuwd.
Minister Verlinden antwoordde dat de Veiligheid van
de Staat prioriteit geeft aan het fenomeen van buitenlandse inmenging, maar dat
het niet de taak is om de loutere aanwezigheid van politieke vluchtelingen
systematisch aan lokale besturen te communiceren.
Vraag over de erkenning van het hindoeïsme:
Er werd gevraagd naar de voortgang van de aanvraag tot
erkenning van het hindoeïsme, die al in 2013 werd ingediend.
Minister Verlinden antwoordde dat het representatieve
orgaan sinds 2023 een subsidie ontvangt om zich verder te structureren, wat een
voorwaarde is voor erkenning. Tegelijk wordt er gewerkt aan een algemeen
juridisch kader voor de erkenning van erediensten.
Vraag over een oproep van Diyanet tot wereldwijde
jihad:
Er werd gevraagd of Diyanet (het Turkse ministerie van
Godsdienst) als staatsgevaarlijk zal worden bestempeld na een oproep tot
"alle vormen van jihad".
Minister Verlinden antwoordde dat Diyanet wordt
opgevolgd, maar dat er op basis van de huidige informatie geen aanwijzingen
zijn om de organisatie als jihadistisch of als een directe bedreiging te
beschouwen, waardoor een verbod niet aan de orde is.
Vraag over de onderfinanciering van Justitie:
Naar aanleiding van kritiek van topmagistraten bij de start
van het gerechtelijk jaar werd gevraagd hoe de minister zal reageren op de
jarenlange onderfinanciering.
Minister Verlinden antwoordde dat ze de analyse deelt
en dat haar Hefboomplan een eerste stap is. Ze zal bij de komende
begrotingsopmaak bijkomende middelen vragen en roept de meerderheid op dit te
steunen.
Vraag over het gebruik van beveiligingsdrones boven
gevangenissen:
Er werd gevraagd naar een proefproject met bewakingsdrones
in de gevangenis van Haren.
Minister Verlinden antwoordde dat een
overheidsopdracht is gepubliceerd voor een project met een looptijd van twee
jaar. Bij een positieve evaluatie wordt het gebruik uitgebreid. Jaarlijks is
hiervoor 5 tot 7 miljoen euro voorzien.
Vraag over strengere bestraffing voor de inzet van
minderjarigen door bendes:
Er werd om details gevraagd over een wetsontwerp dat dit
strenger zou bestraffen.
Minister Verlinden antwoordde dat een voorontwerp van
wet, dat nu bij de Raad van State ligt, voorziet in een verzwarende factor in
het nieuwe Strafwetboek wanneer een criminele organisatie opzettelijk
gebruikmaakt van een minderjarige.
Vraag over de wrakingsprocedure in strafzaken:
De ontwrichtende werking van de huidige wrakingsprocedure
werd aangekaart, met als voorbeeld een groot drugsproces dat stilligt.
Minister Verlinden antwoordde dat ze de procedure wil
herbekijken om mogelijke misbruiken uit te sluiten. Haar administratie zal een
analyse maken om passende oplossingen uit te werken.
Vraag over de werking van het hof van assisen in
Brussel:
Er werd gevraagd hoe de minister zal omgaan met de
toenemende druk op het hof van assisen in Brussel door de toename van
drugsgeweld.
Minister Verlinden antwoordde dat ze bij de komende
begrotingsgesprekken een extra budget zal vragen voor de versterking van de
rechterlijke macht om deze taken aan te kunnen.
Vraag over een lekkage in het Justitiepaleis van
Brussel:
Een vraag werd gesteld over een recente lekkage en de
algemene interne staat van het gebouw.
Minister Verlinden antwoordde dat het incident
vermoedelijk het gevolg was van een opzettelijke handeling. Wat de algemene
renovatie betreft, is er permanent overleg met de Regie der Gebouwen.
Vraag over het onderzoek naar misbruik in het
Sint-Vincentiusklooster:
Er werd gevraagd naar een opsporingsonderzoek en de stand
van zaken van de aanbevelingen van de onderzoekscommissie Seksueel Misbruik,
zoals het herstelfonds.
Minister Verlinden antwoordde dat ze niet kan ingaan
op individuele onderzoeken en dat de oprichting van een herstelfonds wordt
onderzocht in overleg met haar collega van Gelijke Kansen.
Vraag over waakzaamheid voor antisemitisme en
extremisme:
Er werd gevraagd naar de concrete implementatie van
afgesproken maatregelen tegen antisemitisme.
Minister Verlinden antwoordde dat de aanpak gebeurt
binnen de bredere strategie TER, waarbij lokale taskforces maximaal worden
ingeschakeld voor monitoring en de Veiligheid van de Staat informatie doorgeeft
aan het parket.
Vraag over
de uitbreiding van de bevoegdheid van de Ondernemingsrechtbank Antwerpen:
Er werd gevraagd naar het voorstel om de Ondernemingsrechtbank Antwerpen
bevoegd te maken voor alle maritieme geschillen.
Minister Verlinden antwoordde dat ze de voordelen van
centralisatie erkent, maar dat een dergelijke hervorming pas kan na een
grondige analyse en overleg met alle betrokkenen, inclusief haar collega van
Mobiliteit.
Vraag over Chinese hackingoperaties en Salt
Typhoon:
Er werd gevraagd waarom België geen deel uitmaakt van een
internationaal onderzoek naar een Chinese hackersgroep.
Minister Verlinden antwoordde dat de impact van deze
groep in België voorlopig beperkt lijkt, en dat internationale partners zich
vermoedelijk focussen op landen met een hoge impact.
Vraag over agressie tegen OCMW-medewerkers in
Antwerpen:
Er werd gewezen op een verdubbeling van het aantal
agressiegevallen en gevraagd naar een strengere aanpak.
Minister Verlinden antwoordde dat OCMW-medewerkers al
onder de definitie vallen van 'personen met een maatschappelijke functie', wat
leidt tot een strafverzwaring. Deze bepaling is reeds vervroegd in werking
getreden.
Vraag over verdwenen telefoontaps in een
drugsdossier:
Er werd alarm geslagen over een groot drugsproces waarbij
cruciale telefoontaps waren vervangen door tekenfilms.
Minister Verlinden antwoordde dat een forensische
analyse loopt en dat ze de problemen met de bewaring van digitale gegevens
erkent. Er wordt gewerkt aan oplossingen, zoals een digitale griffie, maar dit
vergt extra middelen.
Vraag over de vrijlating en terugkeer van Nizar
Trabelsi:
Er werd gevraagd hoe het mogelijk is dat de veroordeelde
terrorist Nizar Trabelsi kon terugkeren naar België en werd vrijgelaten.
Minister Verlinden antwoordde dat de beslissing om
hem een reisdocument te geven in de regering werd besproken en dat de Belgische
staat steeds beroep heeft aangetekend waar mogelijk. Er is ongeveer 350.000
euro aan dwangsommen betaald en de veiligheidsdiensten volgen het dossier nauwgezet
op.
Vraag over het quorum in VME's voor energetische
werken:
Er werd gevraagd welke maatregelen financieel kwetsbare
mede-eigenaars moeten beschermen als het quorum voor dure energetische
renovaties wordt verlaagd.
Minister Verlinden antwoordde dat een wetsontwerp
wordt voorbereid waarbij de belangen van individuele mede-eigenaars maximaal
gerespecteerd zullen worden door stakeholders en experts te raadplegen.
Vraag over de dreiging van extreemlinks politiek
geweld:
Naar aanleiding van een moord in de VS werd gevraagd naar de
dreigingsanalyse voor extreemlinks geweld in België.
Minister Verlinden antwoordde dat de diensten
terroristische aanslagen vanuit dit milieu onwaarschijnlijk achten, al zijn
geïsoleerde acties nooit uit te sluiten. De aanpak gebeurt via de algemene
strategie T.E.R..
Vraag over de actie van het openbaar ministerie om
geen parlementaire vragen te beantwoorden:
Er werd een update gevraagd over de actie van het OM die de
controlefunctie van het parlement belemmert.
Minister Verlinden antwoordde dat het College van
procureurs-generaal recent heeft beslist om geleidelijk aan opnieuw
antwoorden te verschaffen.
Vraag over een panne van het elektronische systeem
in de gevangenis van Hasselt:
Er werd gevraagd naar een recente algemene panne van sloten,
alarmen en camera's die tot onveilige situaties zou hebben geleid.
Minister Verlinden antwoordde dat de procedure voor
stroompannes werd gevolgd, maar dat deze verder geëvalueerd zal worden. Er
wordt gewerkt aan zowel een tijdelijke als een structurele oplossing voor de
verouderde infrastructuur.
Interpellatie over de oprichting van een
drugsfonds:
De minister werd geïnterpelleerd over het pleidooi van de
nationale drugcommissaris om een fonds op te richten waarin geconfisqueerde
drugsgelden vloeien om de strijd tegen drugs te financieren.
Minister Verlinden antwoordde dat het regeerakkoord
voorziet dat deze meeropbrengsten prioritair worden ingezet voor Justitie en
Binnenlandse Zaken. Er worden ideeën en buitenlandse voorbeelden bestudeerd om
dit uit te werken, en er lopen al diverse 'follow the money'-initiatieven.