Bron: integraal verslag Commissie Justitie
Het antwoord van Minister van Justitie Verlinden omvat verschillende aspecten naar aanleiding van de gestelde vragen over de gevangenissen, de actie van de magistratuur en de algemene situatie binnen Justitie. Hieronder een zo correct mogelijke samenvatting:
Minister Verlinden benadrukt dat een veilige samenleving een prioriteit is en dat ze vastbesloten is de afspraken uit het regeerakkoord voor een betere Justitie uit te voeren. Ze erkent de prangende overbevolking in de gevangenissen, die mogelijk groter is dan aanvankelijk gedacht, en de noodzaak om de stelselmatige straffeloosheid aan te pakken.
Bij haar aantreden bleek dat gevangenisstraffen tot vijf jaar niet werden uitgevoerd vanwege de overbevolking. Om dit te veranderen, zijn bijkomende middelen nodig voor structurele hervormingen binnen Justitie, waaronder een betere strafuitvoering, versterking van de rechterlijke orde, digitalisering en samenwerking met partners.
Het paasakkoord voorziet in extra middelen voor Justitie en bepaalt onder meer dat iedere veroordeelde, ook met een gevangenisstraf tot drie jaar, zich opnieuw zal moeten aanmelden in de gevangenis. Om dit mogelijk te maken en de huidige overbevolking aan te pakken, wordt ingezet op elektronisch toezicht en de voorlopige invrijheidsstelling van gedetineerden met een gevangenisstraf tot drie jaar, een systeem dat voorheen bestond. Een voorontwerp van wet hierover ligt momenteel voor advies bij de Raad van State.
Er zijn taskforces opgericht met andere ministers (asiel en migratie, buitenlandse zaken, binnenlandse zaken en volksgezondheid) om de overbevolking tegen te gaan, met als doel onder meer de terugkeer van gedetineerden in onwettig verblijf naar hun land van herkomst te bevorderen en te voorzien in aangepaste plaatsen voor geïnterneerden.
Wat betreft het protest van de magistratuur inzake de pensioenhervormingsplannen, toont Minister Verlinden begrip voor hun bezorgdheden, maar benadrukt ze dat een inspanning van iedereen noodzakelijk is om de levensstandaard van toekomstige generaties te beschermen en dat de regering wil blijven investeren in kerntaken zoals veiligheid en justitie. Ze heeft gesprekken gevoerd met de magistratuur, zowel het college van de zetel als het openbaar ministerie, om hun bezorgdheden te bespreken en haar ambitie om justitie te versterken te herhalen. De extra middelen die vrijkomen, zullen niet alleen het gevangeniswezen ten goede komen, maar ook worden ingezet om de rechterlijke orde te versterken. Ze pleit voor dialoog en overleg met alle justitieactoren.
De maatregelen ter wegwerking van de overbevolking die ze van haar voorganger had geërfd, zijn verlengd tot 7 juni 2025, in afwachting van de inwerkingtreding van de noodwet. Anderzijds heeft ze beslist om de opschorting van de aanvang van gevangenisstraffen tussen de drie en de vijf jaar ongedaan te maken en deze te beperken tot gevangenisstraffen tot drie jaar, om straffeloosheid in te perken. Hierbij benadrukt ze dat sommige veroordeelden met straffen tot drie jaar zich wel in de gevangenis moeten aanbieden, met name in geval van reeds lopende detentie, zware geweldmisdrijven, intrafamiliaal geweld, zedenmisdrijven, terroristische misdrijven of concrete aanwijzingen van onmiddellijk gevaar. De instructie tot 7 juni 2025 blijft van toepassing en wordt opgevolgd.
Voor de technisch-financiële vragen over de impact van de pensioenhervorming van de magistraten verwijst ze door naar collega-minister Jambon.